Johan 4:19-24
Biadomhnak
Kan biak mi kan Pathian hi zeizong vialte ser tu, a lianngantuk mi Pathian a si ban tuk in, a ser mi hna minung nih hin zeitluk in dah a lianngan ti hi theih khawh a si lo. A mah si nak ning pi in hin kan sin ah rak i lang seh law kan theih kho hrimhrim lai lo. A dang cu chim lo, vawlei cung holh vial te a thei dih mi le khuazeika poh ah a um mi hmanh hi lung fian khawh a si ti lo. Cucaah, Pathian nih a sermi hna minung cung ah hin kan mah le kan theih khawh tawk tein a rak i phuang lengmang tawn.
Pathian nih Biakamhlun chung ah miphun hmang in rian a rak tuan. Cu miphun cu Israel mi phun an si. Pathian nih Israel mi hna cu Egypt ram in Kanan ram lei a hruai lio thetse ram car chung ah, an ti a hal caan ah ti a pek hna, mana chang le nimte in a cawm hna, chun ah minmei le zan ah mei ceu in a hruai hna tikah, Israel mi pawl nih Pathian cu a lianngan tuk, a thiang hlim tuk ti an rak theih i an ttih tuk. A min hmanh in an rak auh ngam lo. Hebrew bible ah YHWH (Yahweh) ti in a um nak poh ah a tang te ah footnote an pek i Adonai(Bawipa) tiah an rak rel ton. A min hi an aw hmanh in an rak chuah ngam lo. Cun Pathian cu hmuh khawh a si lo, a hmu mi poh cu nan thi lai tiah ruah nak an rak ngei.
Tlawmpal a ruah ah Pathin nih Biakam kuang a pek hna. Cu tik ah, kan Pathian cu hi Biakam kuang chung ah a um tiah zumhnak an rak ngei. Mi sasawh zong nih tongh khawh le naih khawh, thial khawh zong a si lo, Levi pawl long nih an thial. David hmanh nih a naih ngam lo (I Chan. 13-15). Biakam kuang a um nak khua le ram ah cun thluahchuahnak zong an hmu, an cinthlak mi tete zong a tha khun. An rak zumh ning tein Pathian nih rian a rak tuan ve ko.
Tlawmpal rauh ah, Jerusalem biakinn pi an rak sak than i, kan Pathian cu Biakinn chung hmunthiangbik ah a um tiah an ruah than. Cu hmunthiangbik ah cun a ho hmanh an lut ngam lo. Tlangbawi long a lut khawh. Rai thawi lio ah Pathian thin hun nak he aa tong sual i a thih sual hmanh ah, a ruak va lak ngam a si lo caah, tlawngbawi hi a lut hlan te ah a ke ah hri in an tem cia, a thih sual ah cun, cu hri in cun a ruak cu an dawk hnga. Cu an rak zumh ning tein cun Pathian cu rian a rak tuan ve ko i, a rak lang ve ko.
Tlawmpal a ruah hnu ah Jerusalem biakinn long ah Pathian a um tiah an rak ruah than. Cun, Babylon nih sal an rak tlaih lio hna ah cun, Jerusalem long ah kan Pathian cu a um tiah an rak ruah than hoi (Salm. 137). Daniel nih nikhat ah voi thum Jerusalem lei hoih in thla a cam mi zong hi mah idea hi aa tel mi a si ko. (Dan. 6:10). David nih hin khuazeika paoh ah a um mi Pathian, a thei dih tu, a hngal dih tu a si, (Salm 139) tiah a rak hmuh cang ko nain, Israel mi bu pi nih cun a rak thei kho rih lo.
Zisuh chan ah teh? John 4:20-24 chung kan zoh ah cun, Samaria mi nu nih, “kan nih cu hi ka tlang (Gerizim) ah Pathian cu kan biak i , nan nih cu Jerusalem ah tiah pei nan ti cu”, tiah a leh. Hi ka zawn ah hin, Zisuh nih na palh a ti bak lo. An mah le Pathian an rak hmuh khawh ning tein Pathian nih rian a rak tuan ve ko. Zisuh nih a leh mi cu, “mi nih Pa cu hi tlang ah siseh, Jesusalem ah siseh, an biak lo can a phan lai” a ti.
Zisuh nih bia a chim tik zong ah hin, an theih khawh ding in a chim i , an theih khawh rih lo a si ah cun a thumh deuh than, cun an theih khawh rih hlei lo ah cun a thumh than rih, cu hnu i an theih khawh rih lo thiamthiam ah cun, Thiangthlarua nih an fian te hna lai a ti cang. Tahchunhnakah, Nikodemu he bia an i ruah lio ah, “hrin than na si lo ah cun”, a ti, Nikodimu nih a thei kho rih lo i “ti le thlarau in na hrin than lo ah cun” a ti than, cu zong cu aa fiang deuh rih lo caah, “Mifapa cu dal rul kha thetse ram lak i an tar ban tuk in tar a si lai, a zum mi paoh nih zungzal nunnak an ngei lai”, ti in zumh ti mi tiang a rak thumh mi kan hmuh khawh (John 3:1-16). Na hrinthan lo ah cun ti nak cha cun, na zum lo ah cun ti cu a rak fiang deuh ngaingai cang. (Samaria mi nu he bia an i ruah mi zong kha hi ban tuk thiamthiam si ko)
Cun, Zisuh a thih hnu ah khamhnak ti mi hi Judah mi pawl caah long a si tiah a rak ruah mi zul tu an rak um rih. Zentel mi hna nih Thiangthlarau an co ve ti an theih tik ah an khuaruah a rak har ngaingai. Sihmanhsehlaw, nihin ah cun Zisuh nih a chim bang in Pathian cu Thlarau a si i a bia tu nih khuazeika paoh in Biatak le Thlarau in biak caan kha a si cang i , cucu kan nih zong nih kan tep lio mi a si ve cang.
Kan biak mi Pathian cu Israel mi pawl nih an rak ruah ban tuk in, Biakam kuang ah, Biakinn chung hmunthiangbik ah, Biakinn ah, Jerusalem long hna ah a um mi Pathian cu a si hrimhrim lo i , Judah mi pawl ca long zong ah a rak si lo (Amos 9:7). Sihmanhsehlaw, an rak zumh ning tein le an rak theih khawh ning tein khan Pathian nih rian a rak tuan ve ko. Zisuh hmanh nih pei Samaria mi nu kha na palh a rak ti lo cu. Biatak tu kha a chim.
Khrihfa kan theology zong hi aa thleng lengmang ve. Roman Catholic pawl nih kum sau pi tiang cu RC long ah hin khamhnak a um tiah an rak ti( There is no salvation outside the church). Nihin ah cun an ti ti lo. Ka hngakchia lio ah Baptist lo hi cu, ka rak ti ton ve. Rev. James Tial Dum nih a chim mi ruah awk a tha ngai mi cu, “Laitlang i missionary a ra mi kan siangbawi le hi AG si hna seh law AG ka si ve ko lai, Presbyterian si hna seh law, kei zong ka si ve ko lai” a rak ti.
Nihin caan ah, Pathian kan hmuh ning, kan zumhnak hna zong hi, a thuk deuhdueh, a kau deuhdeuh, a sang deuhdeuh i hlan lio kan rak zumh ning hna zong tam pi aa thleng ko lai. Pakhat le pakhat kan um nak level hi aa lo cio lo. Nuhmei nu te i zumhnak, a mah le a hmu khawh tawk le a nunnak in Pathian tthatnak pawl a rak tep ve cang mi kha na palh kan ti kho bal lo, Pathian nih an mah le an hmuh khawh ning tein aa phuang ve ko. A ho dah a hmuhnak sang deuh, a niam deuh ti hi ka chim duh mi si lo i , ka theih mi zong si lo. A mah bel te, kan hmuh ning aa lo cio lo ti mi le, bu khat le bukhat na zumhnak na palh va ti awk kha a si lo. Zisuh zong nih nan palh ti mi nak in, amah biatak a si nak tu kha thei fiang hna seh ti tu kha a phuan lengmang mi si. Pathian nih ka thim mi miphun hna tiah a ti mi Judah mi phun chung hmanh ah pei Farasi le Sadusi hna hi kan zoh ah cun, an zumh nak hi (3 le 4) tung le lee bak an si ko. Pakhat nih thawhthannak an zumh i, pakhat nih an zum lo. Sihmanhsehlaw, Zisuh nih cun, bia an hal tik ah thawhthannak a um nak kong tu kha a chim.
Biadonghnak
Vawlei cung ah hin khrihfa hi buatlak pi in tthentthum ah tthen ning law:
1. Liberal Movement
2. Evangelical Movement
3. Pentecostal Movement (Charismatic Movement) ti a si hnga.
Hi movement a pathum ning tein Pathian nih thluachuahnak a pek i , an mah le an hmuh ning cio in a langhpiak hna i , rian a tuan ve ko ti hi nihin ah fiang tein kan hmuh khawh. Nang ee, kei ee, na palh, palh lo, ti ding a um lo, ka hmuh nak a sang deuh, a niam deuh ti zong a um lo. Israel mi nih Pathian an rak theih ning cu aa tlenglengmang i, a tthan deuh lengmang ban tuk in kan nih zong asi ve thiam ko. Hlan lio i ka rak hmuh khawh lo mi, nihin ah ka lung a pem mi tam pi a um. “Tam deuh a thei tu nih tam deuh rian a ngeih” ti tu hi a si ko.
Pathian nih thluachuah in pe ko hna seh!
Pastor Hniang Uk
Philippines
No comments:
Post a Comment